Czym jest asertywność?

Zachowanie asertywne jest bardzo przydatne w codziennym życiu. Tego typu postawa pomaga dbać o własne interesy i bronić się przed manipulacjami lub nieuczciwością innych ludzi. Niekiedy można spotkać się z opinią, że osoby asertywne są zarozumiałe lub niezdolne do kompromisu. W rzeczywistości jest wręcz przeciwnie – postawa asertywna to raczej cnota pozwalająca utrzymać komfort psychiczny i bezpieczeństwo przy wzajemnym szacunku z rozmówcami. Zachowania asertywne są niezwykle pożądane w biznesie i obszarze zawodowym. W dodatku dotyczy to zarówno perspektywy pracodawcy, jak i pracownika, a także negocjatora. W dzisiejszym wpisie skupimy się właśnie na tych obszarach. Wyjaśnimy, czym jest asertywność, przedstawimy przykłady asertywnych zachowań i korzyści z nich wynikające oraz wskażemy, jak na co dzień prowadzić trening asertywności. Zapraszamy!

Spis treści:

1. Asertywność - co to znaczy?

2. Jak skutecznie zachować asertywność w obliczu manipulacji?

3. Przykłady asertywności w codziennych sytuacjach - jak wygląda asertywne zachowanie?

4. Jakie są korzyści z bycia asertywnym?

5. Co hamuje naszą asertywność? Najczęstsze bariery i jak je pokonać

6. Ćwiczenia na rozwijanie asertywności - praktyczne wskazówki

7. Jak radzić sobie z krytyką w sposób asertywny?

8. Umiejętność wyrażania własnego zdania, czyli asertywność w miejscu pracy - jak wyrażać swoje potrzeby i oczekiwania?

9. Jak asertywność wpływa na karierę zawodową?

10. Jak asertywność wpływa na relacje międzyludzkie?

11. Trenuj zachowanie asertywne. Praktyczne kroki do rozwijania asertywności każdego dnia

Asertywność – co to znaczy?

Asertywność to umiejętność mówienia wprost, wyrażanie własnych uczuć w szczery sposób, jednocześnie szanując prawa innych osób, ale bez poczucia winy, że nie utożsamiamy się z ich zdaniem. Umiejętność przyjmowania krytyki wcale nie wyklucza, że jednocześnie cechuje Cię asertywność. Co to znaczy w praktyce? Bycie asertywnym działa w dwie strony. Asertywność oznacza stanowczą postawę i odpowiednie poczucie własnej wartości, ale przy tym otwartość, zdolność do zmiany zdania pod wpływem argumentów, a nawet pójścia na kompromis. 

Zachowania asertywne rozumiane jako umiejętność wyrażania swoich myśli w sposób zdecydowany są przeciwieństwem postawy uległej.  Ludzie asertywni dostrzegają adekwatny do rzeczywistości  obraz własnej osoby, podczas gdy uległe rezygnują z wyrażenia swoich potrzeb i opinii, a taki brak asertywności prowadzi do frustracji i rezygnacji z własnych celów. 

Jednocześnie asertywne zachowania nie mogą być mylone z agresją. Umiejętność stawiania granic w sposób stanowczy nie wiąże się z ignorowaniem uczuć innych osób. O ile asertywność prowadzi do budowania autentycznych relacji opartych na szacunku, o tyle agresja wiedzie do osiągania własnych celów kosztem innych. 

Jak skutecznie zachować asertywność w obliczu manipulacji?

Wspomniana agresywna postawa ściśle wiąże się z manipulacją, czyli przeciwieństwem asertywności. Z pewnością w każdym obszarze życia spotykasz osoby, które świadomie lub mniej świadomie stosują to narzędzie. Postawa asertywna jest twardym zachowaniem własnych granic, to również skuteczne narzędzie ochrony przed manipulacjami.

Asertywność w obliczu manipulacji – o tym pamiętaj:

• Unikaj emocji – bycie asertywnym polega na zachowaniu spokoju, bo manipulant oczekuje, że wzbudzi w Tobie emocje wpływające na Twoją postawę i zachowanie.
• Stawiaj wyraźne granice – osoby asertywne powinny być obojętne na „gotowanie żaby”, czyli stopniowe zmiękczanie swojego stanowiska, gdy manipulant po raz kolejny powtarza te same argumenty. Nie ustępuj ani kroku, broniąc własnego zdania i nie wdawaj się w zbędne, poboczne dyskusje.
• Przygotuj się na konsekwencje – zakończenie konwersacji, a tym bardziej relacji z osobą stosującą manipulację należy do trudnych zadań. Jeśli nie możesz pozwolić sobie na ustąpienie, zachowaj świadomą gotowość na konsekwencje. Nie przejmuj się faktem, że manipulant może się obrazić albo agresywnie zakończyć spotkanie.

Dowiedz się jak być asertywnym wobec osoby manipulującej.

Przykłady asertywności w codziennych sytuacjach – jak wygląda asertywne zachowanie?

Niezależnie od tego, czy asertywność jest Twoją cechą nabytą, czy wrodzoną, z pewnością na co dzień samodzielnie stosujesz zachowania asertywne. W tym miejscu warto podać kilka przykładów, koncentrując się oczywiście na sytuacjach zawodowych i biznesowych.

Zachowanie asertywne – przykłady:

• Konstruktywna krytyka – zachowanie pożądane u przełożonych. Oceniając pracę podwładnego, oprócz wyrażenia opinii na temat niedociągnięć, dostrzeż również mocne strony projektu.
• Stanowcze wyrażanie swoich uczuć i potrzeb – przeszkadzają Ci głośne rozmowy toczące się przy sąsiednich biurkach? Wykaż postawę asertywną, grzecznie, ale stanowczo komunikując współpracownikom, że hałas przeszkadza Ci w wykonywaniu własnych obowiązków. W tym przypadku ważna jest argumentacja.
• Obrona własnych praw – współpracownik prosi Cię o przełożenie kluczowego dla Ciebie projektu? Zareaguj spokojnie, lecz stanowczo, odpowiadając, że nie możesz się na to zgodzić, bo przełożony oczekuje od Ciebie terminowości, a według regulaminu nie musisz zostawać w pracy po godzinach.

Oczywiście powyższe przykłady zachowań asertywnych w życiu zawodowym nie wyczerpują tematu. Wśród pozostałych zachowań nacechowanych asertywnością można wymienić również stanowcze reagowanie na krytykę, asertywne przyjmowanie komplementów czy dzielenie się własną opinią niezgodną ze zdaniem interlokutora.

Sprawdź więcej przykładów asertywności w życiu codziennym.

Jakie są korzyści z bycia asertywnym?

Osoba asertywna z pewnością cieszy się znacznie wyższym komfortem w życiu osobistym i zawodowym niż osoba uległa. Do najważniejszych korzyści wynikających z asertywności należą:

• Budowanie zdrowych relacji z otoczeniem wśród znajomych i w pracy.
• Wzrost pewności siebie i poczucia własnej wartości.
• Możliwość swobodnego wyrażania swoich uczuć, co poprawia komfort psychiczny.
• Możliwość precyzyjnego wyrażania swoich potrzeb i oczekiwań, co pomaga w osiąganiu celów.
• Lepsza współpraca i efektywność zespołu oraz jednostek w obszarze zawodowym.

Co hamuje naszą asertywność? Najczęstsze bariery i jak je pokonać

Korzyści, na które może liczyć osoba asertywna zachęcają do przyjmowania takiej postawy, ale skoro nie jest  ona cechą wrodzoną, łatwo napotkać pewne utrudnienia. Głównymi czynnikami blokującymi asertywność są:

• Stres oraz lęk, często wywoływane przez manipulatorów.
• Wpływ kulturowy, bo w niektórych środowiskach asertywność jest błędnie postrzegana jako cecha negatywna i mylona z arogancją.
• Brak umiejętności, ponieważ wiedza, na czym polega pojęcie asertywności nie oznacza zdolności do stosowania jej w praktyce.
• Ograniczona wiedza, która utrudnia znalezienie argumentów wspierających asertywną postawę.

Ćwiczenia na rozwijanie asertywności – praktyczne wskazówki

Prawdopodobnie nikt nie rodzi się jako osoba asertywna i postawa ta jest zdeterminowana wychowaniem oraz socjalizacją. Poza tym umiejętność klarownego wyrażania swoich potrzeb i stawiania granic da się wytrenować, a w tym bardzo pomocne są ćwiczenia asertywności. W tym miejscu zaprezentujemy kilka wariantów.

Przykładowe ćwiczenia asertywności:

• Stwórz hierarchię własnych wartości, która skłoni Cię do bardziej stanowczego wyrażania swoich potrzeb.
• Popracuj nad komunikacją, by w rozmowach częściej wspominać o sobie, z większym uwzględnieniem interesów własnych.
• Zracjonalizuj odczuwany lęk i wyolbrzymione negatywne konsekwencje asertywnej postawy, dzięki czemu łatwiej go przełamiesz.
• Regularnie proś zaufane osoby o feedback, czy zachowujesz się jak człowiek asertywny i co możesz poprawić.

Jak radzić sobie z krytyką w sposób asertywny?

Treningi asertywności często skupiają się na wyrażaniu swoich potrzeb. Co z odpowiadaniem na krytykę, które również obejmuje każda definicja asertywności?

W pierwszym kroku osoba asertywna zastanawia się, czy krytyka rzeczywiście jest merytoryczna. Niezależnie od własnych emocji należy to ocenić. Zgadzanie się ze słuszną krytyką to pozytywne zjawisko. Gdy krytyka ma charakter nieuzasadniony, asertywne osoby powinny bez lęku bronić swojego zdania przy pomocy argumentów.

Umiejętność wyrażania własnego zdania, czyli asertywność w miejscu pracy – jak wyrażać swoje potrzeby i oczekiwania?

Umiejętność asertywnego komunikowania się z otoczeniem jest niezwykle ważna w obszarze zawodowym. Osoba asertywna potrafi jasno wyrażać swoje oczekiwania wobec współpracowników, podwładnych, ale również przełożonych. Kluczem do sukcesu jest unikanie negatywnych emocji w relacjach międzyludzkich.

Przeczytaj więcej o asertywności w miejscu pracy.

Umiejętność odmawiania, czyli jak nauczyć się mówić „nie” w pracy – klucz do asertywności

W obszarze zawodowym na szczególną uwagę zasługuje umiejętność odmawiania, bo jej brak grozi niekorzystnym podziałem ról, nadgodzinami, a nawet rezygnacją z własnych pragnień dotyczących kariery. Środowisko pracy tworzy swoisty test asertywności. Poruszając się w nim, umieść siebie w granicach nienaruszających praw danej organizacji i obowiązującej hierarchii i nie ustępuj z tej pozycji na krok. W pracy asertywność jest Twoim prawem i atrybutem, z którego nie tylko możesz, ale musisz korzystać.

Jak mówić „nie” w miejscu pracy.

Jak asertywność wpływa na karierę zawodową?

W obszarze zawodowym asertywność jest niezwykle pożądaną cechą i obejmuje zdolność do stanowczego wyrażania własnego zdania, ale także umiejętność słuchania innych, która mieści się w definicji asertywności. Ponadto asertywność przydaje się na każdym szczeblu. Dzięki temu atrybutowi poradzisz sobie lepiej w relacjach z przełożonymi, podwładnymi, jak również osobami z zewnątrz organizacji, czego wyrazistym przykładem są negocjacje. Doceniaj asertywność u swoich podwładnych, bo na dłuższą metę z tej cechy skorzysta cały zespół.

Jak asertywność wpływa na relacje międzyludzkie?

W życiu osobistym asertywność to równie dobra cecha. W tym przypadku bycia asertywnym oznacza dodatkowo umiejętne wyrażanie uczuć i układanie zdrowych relacji, w tym z najbliższymi osobami. Postawa asertywna przyczynia się do łatwiejszego rozwiązywania problemów, bo czasowe ustępstwa i przekraczanie własnych granic jedynie odkładają je na później i pozwalają narastać.

Trenuj zachowanie asertywne. Praktyczne kroki do rozwijania asertywności każdego dnia

Pragniesz jeszcze lepiej poznać asertywność w obszarze zawodowym i osobistym i nauczyć się jej stosowania w praktyce? A może uważasz, że Twoi podwładni powinni ćwiczyć asertywność, by lepiej reprezentować interesy zespołu bądź organizacji?

W takim razie mamy dla Ciebie doskonałą wiadomość. W 4GROW doskonale znamy temat asertywności i chętnie dzielimy się naszą wiedzą i sprawdzonymi praktykami. Dobrym tego przykładem jest szkolenie Asertywność i obrona przed manipulacjami. Trening asertywności, w trakcie którego uczestniczy uczą się wyrażania własnego zdania, egzekwowania poleceń, wpływania na zachowania innych, wyznaczania granic i prawidłowego reagowania w sytuacjach konfliktowych. Niepowtarzalny skuteczny trening asertywności znajduje się na wyciągnięcie ręki!

Sprawdź jak roziwjać asertywność w 3 krokach.