Jak zwiększyć motywację w trudnej sytuacji?

Trudna zmiana zaskakuje, niepokoi, złości, ale też mobilizuje do działania. Twoje nastawienie do niej zależy od różnych czynników. Warto więc szukać w sobie motywacji wewnętrznej.

1. Pozwól sobie na... spadek motywacji

Kiedyś wszystko szło płynniej, bez potknięć, bez zastoju. A teraz rozprężenie, problemy z koncentracją i wrażenie, jakby uszło całe motywacyjne powietrze. Znasz to? Obniżony nastrój i mniej energii do działania są czymś naturalnym i bardzo ludzkim. Trudno cały czas utrzymywać najwyższą produktywność. Zmęczenie, problemy rodzinne, kłopoty ze zdrowiem – to wszystko rzutuje również na nasz zapał do pracy i jest widoczne nie tylko w sytuacjach kryzysowych, ale też w codziennych wyzwaniach zawodowych. Co zrobić? Przede wszystkim zaakceptuj to, że nie zawsze Twoja forma będzie na sto procent i że zdarzają się trudności, spadek energii itd. 

2. Znajdź przyczyny i wypracuj plan działania

Czego dowiedziałeś się o samym sobie w sytuacji kryzysowej? Co „powiedział” Ci kryzys? Czy Twój „wewnętrzny krytyk” nie hamuje Cię przed podjęciem wyzwań i nie podszeptuje, że to nie dla Ciebie i nie podołasz? 

Jakie jest faktyczne źródło Twojego spadku motywacji? 

•    Jeśli jest nim strach przed tym, co nowe, zastanów się i zanotuj, co konkretnie wywołuje w Tobie obawy, z jakimi wyzwaniami będziesz musiał się zmierzyć. Dopisz sposoby, jak możesz poradzić sobie z tymi trudnościami, po jakie rozwiązania możesz sięgnąć, by przezwyciężyć bariery. 

•    Musiałeś zmienić tryb pracy na home office? Domowe rozpraszacze uwagi i różnorodne bodźce potrafią osłabiać motywację, zwłaszcza jeśli brakuje Ci wiedzy i narzędzi na temat efektywnego zarządzania czasem w pracy zdalnej. Zastanów się, czy problemem nie jest na przykład Twój nadmierny perfekcjonizm. To dobrze, że starasz się doskonale wywiązywać ze wszystkich zadań, ale jeśli pod jednym dachem godzisz sferę zawodową z prywatną, jesteś nie tylko pracownikiem, ale też rodzicem bawiącym się z dziećmi, dbającym o edukację domową oraz codziennie świeży i pyszny obiad, to może się okazać, że tracisz rezerwy energii, co naturalnie skutkuje kurczącą się motywacją.

•    A może spadek motywacji wynika z tego, że Twój organizm – zmęczony, zaniedbany, wciąż pospieszany – zaczyna się buntować i nie wytrzymuje tempa, które sobie narzuciłeś? Czy dbasz o relaks ciała i wyciszenie umysłu? Czy w ferworze pracy pamiętasz o swoich podstawowych potrzebach? Czy na Twojej długiej liście zadań jest miejsce na takie punkty jak: „wyspać się”, „zjeść pożywne śniadanie”, „pić dużo wody”, „być z bliskimi”, „zrobić coś, co sprawia mi radość”? 

•    Jest jeszcze inny scenariusz. Motywacji brakowało Ci już znacznie wcześniej, przed kryzysem. Miałeś poczucie bezsensu tego, co robisz. Myślałeś o zmianie pracy, ale zawsze coś innego wypadało, nie wiedziałeś, jak się do tego zabrać, a i strefę komfortu niełatwo było opuścić. A może wcale nie chciałeś zmieniać pracy, lubisz to, co robisz, ale potrzebujesz nowych możliwości rozwoju, oczekujesz zmian np. co do sposobu komunikacji w firmie? Jeśli ten opis pasuje do Twojej sytuacji, to być może teraz jest dobra pora, by zweryfikować swoje cele i zawalczyć o priorytety. Kryzys potrafi wyeksponować to, co do tej pory kulało, było zaniedbywane, odkładane na później. Stań więc w prawdzie sam ze sobą i odpowiedz sobie na pytania: Za czym tęsknisz? Czego Ci brakuje? Co chciałbyś zmienić?

WAŻNE! Postaw na self-coaching i poświęć chwilę na refleksje i notatki – zapisz, co Cię mobilizuje do aktywności, a co działa zniechęcająco i psuje nastrój. To dobry punkt wyjścia do wykonania kolejnego kroku w stronę większej motywacji. 

3. Korzystaj ze swoich zasobów i rozwijaj motywację wewnętrzną

W kryzysie warto pielęgnować motywację wewnętrzną. Niekomfortowe warunki pracy nie ciążą tak bardzo, jeśli praca sama w sobie jest dla Ciebie źródłem pasji, satysfakcji, zadowolenia i jeśli traktujesz ją jako formę rozwoju i zdobywania cennych doświadczeń. O spadającą motywację możesz zawalczyć za pomocą swoich mocnych stron. 

•    Wypisz swoje kompetencje. Zanotuj, co i dlaczego potrafisz robić. W czym jesteś dobry? Co Cię wyróżnia? Jakie masz talenty? Co udało Ci się do tej pory osiągnąć? Co Cię cieszy? Z czego jesteś najbardziej dumny?

•    Na co masz wpływ? Co możesz zmienić? Z jakich szans i okazji skorzystać? Jakie decyzje i konkretne działania możesz podjąć tutaj i teraz? Odpowiedzi na tego typu pytania wzmocnią Twoje poczucie skuteczności i sprawczości, a w efekcie wpłyną na poziom motywacji. 

•    Czy posiadasz jakieś umiejętności, które dotąd nie były Ci potrzebne, a teraz mógłbyś je wykorzystać? A może właśnie w sytuacji kryzysowej dobrze byłoby wrócić do dawnych pasji, nieużywanych talentów i zapomnianych marzeń tak, by stały się Twoją siłą napędową? 

Twoje kompetencje, kwalifikacje i doświadczenia to cenne zasoby, ale nie zapominaj też swojej sile wewnętrznej, cechach charakteru, poczuciu własnej wartości i wierze w swoje możliwości. To, że masz nadzieję i odwagę, pozwoli Ci zmierzyć się z nową, niełatwą sytuacją. 

4.    Zdobywaj kompetencje

Wbrew pozorom kryzys może być ważnym etapem Twojego rozwoju zawodowego. Aby wzmocnić swoją motywację, skoncentruj się nabywaniu potrzebnych kompetencji, poszerzaniu wiedzy i rozwijaniu swojego potencjału. Teraz Twoja elastyczność i chęć nauki odgrywają niebagatelną rolę. Izolacja społeczna sprawia, że nie możesz uczestniczyć w spotkaniach face to face, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby wziąć udział w webinarach, treningach i szkoleniach online. Przyglądnij się swoim potrzebom i kompetencjom, na przykład rozwiązując testy kompetencji, osobowości itd. My rekomendujemy bezpłatne i anonimowe testy 4GROW.

5.    Trenuj wytrwałość i wdzięczność

Pesymistyczne myśli i powtarzane niczym mantra hasła w stylu: „na pewno się nie uda”, „po co w ogóle próbować” działają demotywująco nie tylko na Ciebie, ale też na Twoje otoczenie, współpracowników i zespół. Rozwijaj w sobie optymizm. Nie oznacza to, że masz sobie wmawiać, że wszystko się szybko i łatwo ułoży, nawet jeśli Twoje plany są nierealne i niemożliwe do wdrożenia w życie. 

•    Ćwicz realistyczne nastawienie, przepełnione optymizmem, a więc wyznacz sobie ambitne, ale realne i możliwe do osiągnięcia cele, a następnie określ działania i ustal zadania do realizacji. 

•    Jakie zagrożenia mogą się pojawić? Jakie są ryzyka? Na jakie trudności mogę natrafić? Odpowiedz sobie na te pytania i szukaj nowych rozwiązań, weryfikuj założenia, wprowadzaj środki zaradcze. W tym wszystkim ważne są więc cierpliwość i wytrwałość. Przydają się też narzędzia i techniki związane choćby z planowaniem i organizacją czasu, wyznaczaniem celów (np. analiza SWOT, metoda SMART, zasada Pareto, krzywa REFA). 

•    Pracuj nad swoim nastawieniem. W zwiększeniu motywacji ważną rolą odgrywa otwartość na zmianę i chęć wyzbycia się nawyków i przyzwyczajeń, które utrudniają działanie i wpływają na Ciebie niekorzystnie. 

•    Skoncentruj się na pozytywnych doświadczeniach.

Odkrycia neuropsychologii pokazują, że możemy zmieniać i „programować” swój mózg tak, by funkcjonował on inaczej. Eksperci przekonują, że poprzez swoje doświadczenia możemy kształtować plastyczny mózg, dlatego warto skupiać się na pozytywnych emocjach i doświadczeniach. Rick Hanson, autor książki „Szczęśliwy mózg”, wyjaśnia,  że jeśli będziemy się koncentrować na dobrych wydarzeniach, to będziemy rozwijać w sobie siłę i odporność, pozytywny nastrój i poczucie własnej wartości. To, co nowe i trudne, wywołuje niepokój. Może oznaczać konieczność zmiany granic Twojej strefy komfortu. Niepewna sytuacja drażni, bo jest nieprzewidywalna, niesie ze sobą wiele znaków zapytania, co z kolei zmniejsza poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji. Czujność i wyostrzony wzrok na to, co negatywne i zagrażające, również są psychologicznie wyjaśnione. Ale nawet wtedy, gdy słyszysz o tragicznych wydarzeniach w kraju i na świecie, a Twoja codzienność zmieniła się o trzysta sześćdziesiąt stopni, warto szukać dookoła tego, co radosne, motywujące, wspierające. Bo przecież pozytywne elementy rzeczywistości nie zniknęły, one nada są, tylko przysłonił je lęk, niepokój i spadek motywacji. Co Cię dzisiaj ucieszyło – ot, tak po prostu? Co wywołało uśmiech na Twojej twarzy? Za co jesteś wdzięczny? Kogo i dlaczego doceniasz? 

6.    Korzystaj ze wsparcia grupy

Czerp energię od ludzi, którzy zarażają swoim optymizmem i siłą psychiczną, dają realną nadzieję i okazują życzliwość. Kryzys to czas, kiedy wspólne działania mają szczególne znaczenie. Warto dzielić się tym, co w nas najlepsze – to napędza spiralę motywacji i pozwala podnieść się tym, którzy przeżywają trudne emocje i mają wrażenie, że nie dadzą rady. W obliczu kryzysu każdy – w mniejszym lub większym stopniu – odczuwa ciężar myśli i emocji. Empatia jest więc tutaj doskonałym lekarstwem. Być może powtarzające się potknięcia i błędy, spadek wydajności i motywacji podwładnego czy współpracownika wynikają właśnie z tego, że przechodzi on kryzys psychiczny, ma trudność w poradzeniu sobie z emocjami, np. lękiem. 

fot. Pixabay.com