Kim jest menedżer? Wszystko co musisz wiedzieć o tej roli w firmie

Od wielu lat posługujemy się pojęciem menedżera w sposób dość intuicyjny. Zdarza się, że nawet osoby piastujące stanowiska menedżerskie mają problem z podaniem definicji pozycji zawodowej, którą zajmują. Czy jest to stanowisko kierownicze? Wiele kompetencji słusznie przypisywanych menedżerom, zazwyczaj nie wchodzi w zakres obowiązków kierownika, ale to nie wszystko! Kim więc jest menedżer? Dziś postaramy się uporządkować wiedzę i znaleźć odpowiedź na to pytanie. Wskażemy, z jakimi rolami i obowiązkami wiąże się to stanowisko. Poszukamy cech dobrego menedżera i wskazówek jak się rozwijać.

Spis treści:

1. Menedżer - kto to? Kim jest menedżer i jaka jest jego rola w firmie?

2. Kluczowe role i obowiązki menedżera - czym zajmuje się dobry lider?

3. Czy stanowisko kierownicze różni się od menedżerskiego?

4. Role menedżera według Mintzberga - co każdy lider powinien wiedzieć?

5. Menedżerskie role decyzyjne a cechy dobrego menedżera - co wyróżnia najlepszych?

6. Model kompetencji przywódczych - jakich umiejętności potrzebuje lider?

7. Menedżer jako przykład dla innych - jak być wzorem do naśladowania?

8. Coaching w zarządzaniu zespołem - czy menedżer powinien go stosować?

9. Jak zostać menedżerem?

    

Menedżer – kto to? Kim jest menedżer i jaka jest jego rola w firmie?

Patrząc nieco szerzej, stanowisko menadżera najlepiej zdefiniować funkcjami i rolami, wśród których znajdują się rolę decyzyjne, takie jak:

• wdrażanie strategii biznesowych i nie tylko, 

• delegowanie zadań i zarządzanie zespołem, 

• ustalanie celów, dążenie do osiągania jak najlepszych rezultatów

• ewaluacja efektów podjętych działań. 

Takie role menedżerskie można spotkać na większości stanowisk kierowniczych, a więc zarówno w przypadku menedżera restauracji, jak i menedżera dużego banku. Innymi słowy, wspomniane zadania łączą niemal wszystkie kategorie stanowisk menedżerskich. 

W definicjach menedżera uwzględnia się także wymagane na tym stanowisku predyspozycje, cechy i kompetencje, na przykład:

• umiejętności analityczne, 

• zdolności przywódcze

• podejmowanie decyzji pod presją czasu. 

Do tych aspektów na stanowiskach menedżerskich przejdziemy w dalszej części tekstu. Najpierw wyszczególnimy jednak kluczowe role decyzyjne i obowiązki menadżera jako lidera.

Kluczowe role i obowiązki menedżera – czym zajmuje się dobry lider?

Każda organizacja potrzebuje efektywnego lidera, który potrafi skutecznie kierować zespołem i dążyć do realizacji celów. Poniżej przedstawiamy kluczowe aspekty, którymi zajmuje się skuteczny lider.

Wyznaczanie celów

Tym obowiązkiem odznacza się przede wszystkim stanowisko menedżerskie wyższego szczebla. W tym kontekście kluczowym zadaniem kierownika bądź dyrektora jest zdefiniowanie najważniejszych celów dla danej organizacji.

Planowanie

Po wyznaczeniu celów osoba znajdująca się na stanowisku kierowniczym musi zaplanować strategię, które pozwoli uzyskać założone rezultaty. Klasycznym tego przykładem może być strategia wzrostu sprzedaży do określonego poziomu lub osiągnięcia konkretnego udziału w rynku.

Organizacja

Po nakreśleniu planu rolą kierownika staje się organizacja jego wykonania. Szereg stanowisk menedżerskich skupia się właśnie na tej części obowiązków. Menadżer podejmuje fundamentalne decyzje dotyczące struktur, procesów i alokacji dostępnych zasobów, w tym finansowych, lecz nie tylko. W niektórych branżach fundamentalną rolę odgrywa również umiejętne zarządzanie zasobami ludzkimi.

Kierowanie zespołem

W tej roli menedżer to prawdziwy lider rozdzielający zasoby i zadania, by realizacja celu przebiegała efektywnie. Na stanowisku menedżera niezbędna jest umiejętność zarządzania zasobami ludzkimi, w tym motywowania pracowników, ale liczy się również rozwiązywanie konfliktów pracowniczych, a także wszelkie inne role interpersonalne.

Kontrola

Role menedżerskie to nie tylko opracowanie strategii, planu jej realizacji i rozdzielenie obowiązków. Na każdym etapie prowadzenia projektu zadaniem menedżera jest analiza wyników, monitorowanie postępów, weryfikacja efektywności przyjętej strategii. W tej dynamicznej roli lider musi być gotowy do modyfikacji planu, jeśli zachodzi taka konieczność. 

Dowiedz się więcej o rolach i obowiązkach menedżera. 

Czy stanowisko kierownicze różni się od menedżerskiego?

Polskim odpowiednikiem angielskiego słowa "manager" jest „kierownik”. Niejedno stanowisko menedżerskie jest więc właśnie w taki sposób tłumaczone na język polski: Project Manager to nad Wisłą Kierownik Projektu, zaś Product Manager to Kierownik Produktu. Czy w takim razie każdy kierownik jest menedżerem, a każdy menedżer kierownikiem? Niekoniecznie!

Zanim do Polski powrócił kapitalizm, stanowisko kierownika funkcjonowało w państwowych przedsiębiorstwach. Termin był jednak stosowany nie w odniesieniu do współcześnie rozumianych ról menedżerskich i podejmowania decyzji, a raczej zarządzania podwładnymi. Ponadto w ustroju socjalistycznym pojęcie bywało niekiedy używane nieco  pejoratywnie – ówczesnych kierowników utożsamiano z nieefektywnym zarządzaniem zasobami i całą gospodarką. 

We współczesnych definicjach często można spotkać podejście, wedle którego kierownik to stanowisko menedżerskie, w którym jedną z kompetencji jest zarządzanie zespołem, natomiast menedżer oznacza szersze pojęcie dotyczące strategii, planowania, organizacji, zarządzania i funkcji kontrolnych. 

Z drugiej strony wspomniane już stanowisko Kierownika Produktu wymyka się z tej definicji, bo chociaż wymaga podejmowania strategicznych decyzji, Product Manager nie zawsze ma podwładnych.

Role menedżera według Mintzberga – co każdy lider powinien wiedzieć?

Wracając do definiowania menadżera poprzez pełnione przez niego w organizacji role, wciąż obowiązuje koncepcja zaproponowana w 1975 roku przez Henry'ego Mintzberga. Na czym ona polega? Ten znany teoretyk zarządzania podzielił role menedżerskie na trzy grupy:

• role interpersonalne, 

• role informacyjne

• role decyzyjne. 

Dziesięć ról dostrzeżonych przez Mintzberga wciąż odzwierciedla zróżnicowane aspekty pracy menedżera niższego, średniego i najwyższego szczebla.

Role interpersonalne menedżera:

1. Reprezentant – wśród ról interpersonalnych Mintzberg wskazuje reprezentowanie firmy na zewnątrz organizacji poprzez uczestnictwo w oficjalnych wydarzeniach i spotkaniach. Z tego powodu stanowisko menedżerskie wymaga umiejętności odbywania wystąpień publicznych. 
2. Przywódca – menedżer wciela się w rolę lidera, aby inspirować zespół i mobilizować go do działania.
3. Łącznik – menedżer buduje sieć kontaktów w obrębie organizacji i poza nią, aby wspierać prowadzone działania. Z tego względu na stanowisku menedżera liczą się kompetencje miękkie, takie jak umiejętność sprawnej komunikacji i budowania relacji.

Role informacyjne menedżera:

1. Monitor –  ta rola  menedżerska polega na zbieraniu i analizowaniu wszelkiej istotnych informacji wewnątrz organizacji, a także poza nią. Ze względu na takie zadania stanowisko menedżerskie wymaga dociekliwości i zdolności analitycznych. 
2. Propagator – menedżer to lider rozdzielający informacje wewnątrz organizacji, przede wszystkim wśród podległych pracowników. 
3. Rzecznik – w biznesie przepływ informacji odbywa się w obu kierunkach. Kolejną rolą sprawnego menedżera jest kontrolowane przekazywanie określonych informacji na zewnątrz – na przykład do mediów i partnerów biznesowych.

Role decyzyjne menedżera:

1. Przedsiębiorca – to jedna z najbardziej oczywistych ról, którymi charakteryzuje się stanowisko menedżerskie. Lider stale szuka możliwości i szans na rozwój organizacji, a następnie na tej podstawie jego zadaniem jest wprowadzanie zmian.
2. Osoba zarządzająca zakłóceniami – stanowisko menedżerskie wymaga umiejętności szybkiego i skutecznego rozwiązywania kryzysów i problemów, które prędzej czy później pojawiają się w każdej organizacji. Rola menedżera naturalnie wiąże się z poczuciem odpowiedzialności za znalezienie rozwiązania
3. Dysponent zasobów – menedżer decyduje o jak najbardziej efektywnej alokacji zasobów finansowych, ludzkich, materialnych, jak również organizacyjnych, w czym fundamentalną rolę odgrywa myślenie strategiczne.
4. Negocjator – interakcje z partnerami zewnętrznymi i wewnętrznymi w dużej mierze      opierają się na ciągłych negocjacjach, więc umiejętności ich prowadzenia należy do fundamentalnych cech dobrego menedżera.

Poznaj 10 kluczowych ról menedżerskich według Mintzberga.

Menedżerskie role decyzyjne a cechy dobrego menedżera – co wyróżnia najlepszych?

Przeglądając uważnie role menedżerskie według Mintzberga, dość łatwo zidentyfikować cechy dobrego menedżera przydatne w procesie zarządzania.

Wśród nich z pewnością znajdują się:

• cechy przywódcze, 

• empatia, 

• komunikatywność, 

• myślenie strategiczne, 

• decyzyjność, 

• kreatywność, 

• ambicja.

Niektóre spośród tych cech mają charakter wrodzony, w wykształceniu innych pomagają studia menedżerskie, jednak prawdziwy lider powinien doskonalić swoje umiejętności w trakcie całej kariery zawodowej.

Dowiedz się więcej o cechach, które wyróżniają dobrego menedżera.

Model kompetencji przywódczych – jakich umiejętności potrzebuje lider?

Model kompetencji przywódczych jest narzędziem wykorzystywanym przez kierowników i specjalistów HR do określania i mierzenia kompetencji, które są wymagane na danym stanowisku. Model ten stanowi zagadnienie zasługujące na odrębny artykuł, w tym miejscu jednak wymienimy umiejętności, o których posiadanie i doskonalenie powinien dbać dobry menedżer.

Przeczytaj więcej o modelu kompetencji przywódczych.

Najważniejsze kompetencje do rozwoju dla menedżera – co warto doskonalić?

• Komunikacja interpersonalna – menedżer powinien precyzyjnie przekazywać zespołowi swoje oczekiwania, ale jednocześnie potrafić słuchać współpracowników i prowadzić z nimi dialog.

• Praca zespołowa – menedżer zarządza pracą zespołu, ale również stanowi jego część, a w tym kontekście ogromną rolę pełni umiejętność rozwiązywania konfliktów.

• Umiejętności motywacyjne – bez nich menedżer może nie osiągnąć sukcesu, nawet jeśli dysponuje zespołem świetnych specjalistów.

• Asertywność – chociaż menedżer powinien kierować się empatią, asertywność pozwala mu wyznaczać rozsądne granice, co dotyczy relacji wewnątrz i na zewnątrz organizacji.

• Odporność na stres – pozostałe kompetencje tracą na znaczeniu, jeżeli menedżer nie wytrzymuje presji, którą spotyka w codziennej pracy.

Poznaj szczegółowe opisy kluczowych kompetencji menedżera.

Menedżer jako przykład dla innych – jak być wzorem do naśladowania?

Zarządzanie ludźmi nie polega wyłącznie na rozdzielaniu i rozliczaniu zadań. Ważnym aspektem pozostaje motywacja pracowników, a jednym z najlepszych sposobów, by ją poprawić jest dawanie przykładu podwładnym. Aby to osiągnąć, należy doskonalić wszystkie wspomniane wcześniej cechy i umiejętności, by w razie potrzeby wspierać członków zespołu swoim autorytetem.

Coaching w zarządzaniu zespołem – czy menedżer powinien go stosować?

Przeglądając role menedżerskie i pożądane na stanowiskach kierowniczych cechy, trudno nie zauważyć wręcz dominującego znaczenia kompetencji miękkich. Zarządzanie to nauka, która pełnymi garściami czerpie z dorobku psychologii. Z tego względu coaching stał się umiejętnością niezwykle przydatną w roli menedżera. Jego elementy pojawiają się w większości szkoleń dla menedżerów proponowanych przez nas w 4GROW.

Sprawdź, jak menedżer może wykorzystać coaching w zarządzaniu

Jak zostać menedżerem?

Zrozumienie, kim jest menedżer pozwala pośrednio odpowiedzieć na pytanie, jak zostać menedżerem. Nazwa stanowiska nie oznacza automatycznie posiadania przydatnych na nim kompetencji. Aby zostać dobrym menedżerem, należy przygotowywać się do swojej roli poprzez zdobywane doświadczenie, ale również teorię. Niektóre cechy dobrego menedżera mają charakter wrodzony i wymagają jedynie doszlifowania, podczas gdy innych trzeba uczyć się od podstaw. Warto pamiętać, że dobry menedżer kształci się przez całe życie, ponieważ realia biznesowe się zmieniają, podobnie jak stan wiedzy w zarządzaniu jako nauce.

Na szczęście we współczesnych firmach jest to dostrzegane, ponieważ jednym z najważniejszych benefitów pozapłacowych na stanowiskach kierowniczych jest dziś bogaty pakiet szkoleń, w tym dotyczących zarządzania i kompetencji interpersonalnych.