Jak zadbać o work-life balance, odnaleźć spokój i wewnętrzną równowagę w świecie VUCA?

VUCA – znasz ten skrót? To termin wykorzystywany początkowo w koncepcjach wojskowych, aby opisać warunki, z jakimi mierzą się przywódcy i trudności związane ze strategicznym planowaniem:

Volatility – zmienność,

Uncertainty - niepewność,

Complexity – złożoność,

Ambiguity - niejednoznaczność.

Koncepcja VUCA przyjęła się również w biznesie i odnosi się do tego, jak ludzie, szczególnie liderzy postrzegają warunki, w którzy przyszło im działać - zarządzać firmą, zespołami, podejmować decyzję, rozwiązywać problemy, itd. 

W 2020 roku pandemia Covid 19 wywróciła nasze życie do góry nogami i „wymusiła” zmianę sposobu funkcjonowania wielu firm: pracownicy przeszli w tryb pracy zdalnej, strategie i plany okazały się nieaktualne – trzeba było dokonać szybkich zmian i dopasować się do sytuacji. Dla wielu przedsiębiorców była to walka o przetrwanie.

Ostatnie wydarzenia w Ukrainie, to kolejny przykład. Wojna, tuż obok, u naszych sąsiadów. Nie wiemy, co nas czeka jutro, jakie decyzje podejmą rządzący, kiedy powróci pokój, jakie ten kryzys przyniesie konsekwencje. Wielu Polaków pomaga, działa, angażuje się. W wielu firmach organizowane jest wsparcie dla pracowników z Ukrainy. Część Ukraińców pracujących w Polsce wyjechała walczyć i pomagać w swoim kraju. Sytuacja wpływa również na prowadzenie biznesu, niektóre firmy wstrzymują produkcje (choćby ze względu na dostępność części, które były produkowane w Ukrainie), inne dostosowują swoją ofertę (również oferty pracy i ofertę pomocową), by była dostępna dla uchodźców.

Jesteśmy zalewani informacjami i dezinformowani. Martwimy się, boimy, wkurzamy i smucimy. Obserwujemy wzrosty cen w sklepach i na stacjach paliw, z niepokojem patrzymy na kursy walut i myślimy co dalej, nikt nie zna scenariusza…

Nasz świat zmienił się w ciągu ostatnich czterech tygodni, a jednocześnie w tym całym chaosie i niepewności mamy nasze codzienne życie: sprawy zawodowe i domowe obowiązki. Wg raportu Sodexo z 2021 „Jak pracować i nie zwariować?” 20% Polaków pracuje ponad 9h dziennie. 63% Polaków zdarza się pracować w weekendy i święta, 55% podczas choroby, 53% po wyznaczonych godzinach pracy, 43% podczas urlopu – to dane jeszcze z przed pandemii (rp.pl na podstawie badania "Work-Life Balance Polaków 2019"), ale przeciążenie pracą od tego czasu nie zmalało – pojawiły się nowe wyzwania, w tym te związane z pracą w trybie home office, często z dziećmi „na pokładzie”, uczącymi się w trybie zdalnym – zachowanie work-life balance w takich warunkach dla wielu osób jest wyzwaniem. Funkcjonujemy w pędzie, w działaniu, w robieniu. Bez chwili na oddech. Bez czasu na refleksję. Kiedy nam się „uleje”, kiedy część z nas wybuchnie lub wypali się? Co zrobić, by nie doprowadzić się do stanu wyczerpania? W jaki sposób zadbać o siebie i swoje zdrowie psychiczne?

Pierwszy krok w kierunku work-life balance - znajdź czas na oddech i regenerację

Już teraz, czytając ten tekst możesz zrobić dla siebie coś dobrego. Zatrzymaj się i przez chwilę nic nie rób.

Odetchnij. Daj sobie czas i uwagę:

• Jak się masz?
• Jak się czujesz teraz?
• Jak się ma Twoje ciało?
• Jakie są Twoje potrzeby?
• Jak możesz w tym chaosie i niepewności zadbać o siebie w strefie swojego wpływu?

I nie jest to egoistyczne. Bez zasobów, bez energii, bez wewnętrznej równowagi możesz jedynie szybko się wypalić. Ignorując siebie, swoje emocje i potrzeby, nie dźwigniesz tych wszystkich wyzwań. Znajdź czas na regenerację. Idź na spacer, do lasu. Odpocznij. Wyśpij się. Odetnij się na chwilę od wiadomości i pobudzających bodźców, by wrócić z energią i spokojem. Naucz się wsłuchiwać w swoje potrzeby. Nie ignoruj sygnałów płynących z ciała – napięcie, zmęczenie, ucisk, ból to informacja od Twojego organizmu. Słuchaj i reaguj. Zaopiekuj się sobą, byś mógł/mogła zaopiekować się innymi.

By zachować work-life balance - naucz się zarządzać swoimi emocjami

Oprócz czasu na oddech i relaks, dobrze jest wyposażyć się w konkretne narzędzia i strategie zarządzania emocjami. Warto zrozumieć, czym są emocje, po co są i w jaki sposób działają. Wiele osób uważa, że złość czy strach to emocje negatywne, których należy unikać, tłumić. Są to niewątpliwie emocje, które są dla nas trudne, pełnią jednak istotną rolę. Strach pomaga nam przetrwać, zadbać o swoje bezpieczeństwo, zdrowie. Złość jest bardzo energetyczną emocją, dostarcza nam paliwa, by zmieniać to, co nam nie odpowiada, by reagować, gdy ktoś przekracza nasze granice (nie tylko te fizyczne, ale również te psychologiczne).

Istotnym elementem zarządzania emocjami jest również praca z myślami i przekonaniami, które „odpalają się” w reakcji na określone bodźce. Czytasz news’a w sieci (lub fake news’a), zaczynasz przetwarzać tę informację – jakie myśli, interpretacje pojawiają się w Twojej głowie? Czy te myśli są dla Ciebie zdrowe, czy służą Ci, pozwalają zachować spokój, czy wręcz przeciwnie - budzą lęk i nakręcają spiralę pesymistycznych myśli? Momenty zatrzymania i obserwacja tego, co dzieje się w Twojej głowie, to pierwszy krok, żeby zmieniać przekonania, które Ci nie służą, a pielęgnować w sobie takie myślenie, które będzie Cię wspierać.

Korzystaj z profesjonalnego wsparcia w budowaniu równowagi i spokoju

Warto inspirować się, poszerzać wiedzę, doświadczać różnorodnych form rozwoju samoświadomości. TUTAJ obejrzysz bezpłatnie aż 1-godzinny webinar naszej psycholożki, trenerki, konsultantki psychoterapii pozytywnej - Sabiny Dąbrowskiej-Olbryś – z dużą porcją wiedzy o emocjach i wskazówek, jak nimi zarządzać. Sabina opracowała autorski 2-dniowy Antystresowy Warsztat Relaksacyjny, który pomoże ukoić system nerwowy i wzmocnić wewnętrzny spokój. Zapytana o to, dlaczego firmy są obecnie zainteresowane takim warsztatem dla swoich pracowników, odpowiada powołując się na neuronaukę:

„Każdy człowiek, którego organizm wystawiony jest na działanie zewnętrznych (lub wyobrażonych) niebezpieczeństw, funkcjonuje w trybie Autonomicznego Układu Nerwowego zwanym „tryb walki lub ucieczki”. Tryb ten oznacza uruchomienie licznych procesów biologicznych sprzyjających przetrwaniu „tu i teraz” - np: wysokie napięcie mięśniowe, podwyższone ciśnienie krwi, wyostrzone zmysły, przedłużony czas czuwania, zwiększona percepcja zagrożeń. Jednocześnie, system nerwowy w takim „alarmowym” trybie, obniża zdolność myślenia analitycznego, obniża nastawienie na naukę, rozwój, budowanie relacji, osiąganie nowych celów. Osłabia działanie układu trawiennego i immunologicznego, utrudnia zasypianie i powoduje płytki, czujny sen – tak, jakby długie życie w zdrowiu przestało być priorytetem, a na pierwszy plan weszło tylko i wyłącznie przetrwanie dzisiaj. Jeśli czas niepewności przedłuża się lub gdy niespodziewanie pojawiają się nowe, silnie zagrażające wydarzenia w życiu człowieka, jego system nerwowy aktywuje jeszcze wyższy stopień „alarmowy” – zamiast trybu podwyższonej gotowości i napięcia, przechodzi w fazę „odcięcia”, „zamrożenia”. To ostatnia rzecz, jaką dla człowieka narażonego na długotrwały lub zbyt intensywny stres, może zrobić jego system nerwowy – pomóc mu nie czuć nic! Z jednej strony, jest to niezwykle użyteczny proces – człowiek może być jak nasiono, które w swojej łupinie ma szansę przetrwać największe mrozy. Z drugiej jednak strony, osoba będąca w takim trybie nie jest w stanie normalnie funkcjonować w domu i w pracy – może mieć kłopot z motywacją i energią do wykonania najprostszych zadań. Stan ten może przypominać wypalenie zawodowe lub depresję i często jedynym rozwiązaniem dla osoby doświadczającej go, jest skorzystanie ze zwolnienia lekarskiego, aby dać sobie szansę na powrót do zdrowia”.

W dbaniu o work-life balance korzystaj z wiedzy o funkcjonowaniu mózgu i mechanizmach reagowania w stresujących sytuacjach

„Zarówno współczesna nauka, jak i nasze wieloletnie doświadczenie psychologiczne i biznesowe pokazują, że na szczęście każdy człowiek może – pomimo trudnych wydarzeń i niepewnych czasów – wpływać na działanie swojego Autonomicznego Układu Nerwowego – regulować jego aktywność i przywracać równowagę we własnych procesach psychofizjologicznych. To, o czym myślimy i w jaki sposób myślimy, jak napinamy i rozluźniamy mięśnie, w jaki sposób oddychamy, jak często i na co kierujemy naszą uwagę – to tylko jedne z wielu czynników, które mogą albo aktywować tryby „walka / ucieczka” lub „zamrożenie”, albo – tryb wewnętrznego spokoju i równowagi. Ten ostatni tryb mamy „włączony” wtedy, gdy aktywny jest nasz nerw błędny brzuszny. Nerw błędny brzuszny, to najdłuższy nerw czaszkowy, który dochodzi bezpośrednio do naszej jamy brzusznej. Gdy jest on aktywny, to cały nasz system nerwowy i cały organizm nastawione są – zamiast na przetrwanie tu i teraz – na długofalowe zdrowie i rozwój. Jesteśmy wtedy otwarci na wszelką „wymianę” z otoczeniem i chłonięcie z otoczenia – nowej wiedzy, umiejętności. Mamy też wtedy dość energii, by wykorzystać ją do stawiania sobie długofalowych celów, angażowania się w różnorodne działania na rzecz innych (w tym pracodawcy)” – wyjaśnia Sabina Dąbrowska-Olbryś.

Dzięki odkryciom neuronauki, wiemy, że każdy człowiek może samodzielnie, poprzez autorefleksję i świadomą pracę nad sobą, pobudzać aktywność swojego nerwu błędnego brzusznego i przywracać samemu sobie poczucie spokoju i szczęścia. Antystresowy warsztat relaksacyjny, dzięki temu, że jest skoncentrowany na świadomej uważności oraz różnorodnych ćwiczeniach związanych z kierowaniem własnymi myślami, uwagą, oddechem i napięciem mięśniowym – jest takim działaniem, które:

• pobudza aktywność nerwu błędnego brzusznego,
• obniża poziom hormonów odpowiedzialnych za tryb walki / ucieczki (adrenalina i noradrenalina),
• obniża poziom kortyzolu, który przy długotrwałym dystresie (szkodliwym poziomie stresu) odpowiada za obniżenie odporności,
• zwiększa poczucie spokoju, pewności siebie, bezpieczeństwa,
• wzmacnia umiejętność regulacji emocji,
• wzmacnia elastyczność i odporność psychiczną,
• poprawia procesy poznawcze poprzez wzmocnienie aktywności kory mózgowej i hipokampa,
• pomaga przywrócić energię do działania i radość z życia.

Jeśli chcesz zadbać o siebie i własne well-being lub zaproponować pracownikom w Twojej organizacji zupełnie inne doświadczenie niż klasyczne szkolenie – polecamy nowość 4GROW: Antystresowy Warsztat Relaksacyjny – TUTAJ znajdziesz więcej informacji na temat warsztatu oraz będziesz mieć możliwość zapisania się na najbliższy termin.