Jakie są techniki motywacyjne? Co motywuje pracowników? Poznaj klucz do skutecznego zarządzania zespołem

Motywowanie pracowników to jedno z najważniejszych zadań każdego lidera. Dobrze zmotywowany zespół nie tylko osiąga lepsze wyniki, ale również działa bardziej kreatywnie, efektywnie i z zaangażowaniem. Jak jednak utrzymać motywację i zaangażowanie pracowników na wysokim poziomie?

Z artykułu dowiesz się, jak działa motywacja i na jakie czynniki warto zwrócić uwagę, by skutecznie motywować pracowników.

Spis treści:

1. Motywowanie pracowników - ujęcie historyczne
2. Techniki motywowania pracowników bazujące na teorii Motywacji 3.0
3. Motywowanie pracowników - dlaczego "kij i marchewka" nie działa?
4. Jak nauczyć się skutecznie motywować pracowników?

Motywowanie pracowników - ujęcie historyczne

Motywowanie pracowników było przedmiotem zainteresowania od lat, choć sposoby jego realizacji zmieniały się na przestrzeni czasu. W epoce przemysłowej dominował model hierarchiczny, gdzie najważniejsza była potrzeba zarobkowania.

Rewolucja przemysłowa przyniosła także systemy nagród i kar, które miały na celu zwiększenie wydajności pracowników.

W XX wieku, wraz z rozwojem psychologii organizacji, zaczęto zwracać uwagę na potrzeby pracowników, ich emocje i indywidualne podejście do pracy. Teorie takie jak hierarchia potrzeb Maslowa czy dwuczynnikowa teoria Herzberga zrewolucjonizowały podejście do motywowania pracowników, kładąc nacisk na czynniki wewnętrzne, takie jak uznanie czy rozwój zawodowy.

Przyjrzyjmy się bliżej tym koncepcjom....

Motywowanie pracownika a hierarchia potrzeb Maslowa

Hierarchia potrzeb Maslowa to teoria psychologiczna opracowana przez Abrahama Maslowa, która opisuje ludzkie potrzeby w formie pięciostopniowej piramidy. Według Maslowa, ludzie dążą do zaspokojenia swoich potrzeb w określonej kolejności, zaczynając od najbardziej podstawowych. Oto poziomy tej hierarchii:

1. Potrzeby fizjologiczne: Są to podstawowe potrzeby związane z przetrwaniem, takie jak jedzenie, woda, powietrze, sen i schronienie. Zaspokojenie tych potrzeb jest niezbędne do życia.
2. Potrzeby bezpieczeństwa: Obejmują poczucie stabilności, poczucie bezpieczeństwa fizycznego i ekonomicznego, a także ochronę przed zagrożeniami, takimi jak przemoc czy choroba.
3. Potrzeby przynależności i miłości: Ludzie pragną być częścią grupy, nawiązywać relacje z innymi, doświadczać miłości i akceptacji w rodzinie, wśród przyjaciół i w społeczności.
4. Potrzeby szacunku: Na tym poziomie ludzie dążą do uznania, szacunku ze strony innych, poczucia własnej wartości oraz osiągnięć i kompetencji.
5. Potrzeby samorealizacji: Ostatni poziom hierarchii dotyczy pełnego wykorzystania swojego potencjału, realizacji marzeń, kreatywności i osiągania osobistych celów.

Maslow twierdził, że wyższe potrzeby w hierarchii stają się motywatorami dopiero wtedy, gdy niższe potrzeby są w dużym stopniu zaspokojone. Na przykład osoba głodna będzie koncentrować się na zdobyciu jedzenia, zanim zacznie myśleć o bezpieczeństwie czy samorealizacji.

Hierarchia potrzeb Maslowa, mimo swojej popularności i użyteczności, była i nadal jest przedmiotem krytyki z różnych powodów, m.in.: brak uniwersalności. Maslow twierdził, że zaspokajanie potrzeb odbywa się w określonej kolejności, jednak badania pokazują, że w rzeczywistości hierarchia potrzeb nie zawsze jest linearna. Na przykład osoby w trudnych warunkach mogą rezygnować z podstawowych potrzeb (np. fizjologicznych) na rzecz realizacji wyższych celów (np. walki o wolność lub ideały).

Krytycy uważają, że Maslow zbytnio uprościł ludzką motywację. Rzeczywiste potrzeby człowieka są bardziej złożone i wielowymiarowe, co sprawia, że piramida może być zbyt schematyczna.

Motywacja pracowników a dwuczynnikowa teoria Herzberga

Dwuczynnikowa teoria Herzberga, zwana także teorią motywacji i higieny, została opracowana przez Fredericka Herzberga w latach 50. XX wieku. Teoria ta wyjaśnia, co wpływa na satysfakcję i motywację pracowników w miejscu pracy, dzieląc czynniki na dwie kategorie: motywatory i czynniki higieniczne.

Motywatory (czynniki motywacyjne)

Są to aspekty pracy, które bezpośrednio wpływają na zadowolenie i motywację. Związane są z treścią pracy, jej istotą i możliwościami rozwoju. Zaspokojenie tych czynników prowadzi do większego zaangażowania i satysfakcji, ale ich brak niekoniecznie powoduje niezadowolenie.

Czynniki motywujące pracowników: sukcesy w pracy i osiąganie celów, uznanie, ciekawe zadania, możliwość rozwoju, samodzielność w swoich działaniach, itp.

Czynniki higieniczne (czynniki utrzymujące)

Są to elementy związane z warunkami pracy i organizacją. Ich obecność zapobiega niezadowoleniu, ale nie wpływa na zwiększenie motywacji. Gdy są zaniedbane, prowadzą do frustracji, ale ich zaspokojenie nie powoduje wzrostu satysfakcji. Pracownik może być jednocześnie niezadowolony z czynników higienicznych i zadowolony z motywatorów.

Przykłady czynników higienicznych: adekwatna pensja, komfortowe i bezpieczne warunki pracy, dobre kontakty z przełożonymi i współpracownikami, sprawiedliwe zasady i procedury, stabilność zatrudnienia, kompetentni menedżerowie.

Aby motywować pracowników, należy inwestować w obszary związane z treścią pracy i możliwościami rozwoju, a nie tylko w poprawę warunków pracy.

Techniki motywowania pracowników bazujące na teorii Motywacji 3.0

Motywacja 3.0 to koncepcja opracowana przez Daniela H. Pinka, opisana w jego książce "Drive: The Surprising Truth About What Motivates Us". Model ten stanowi nowoczesne podejście do motywowania, które wychodzi poza tradycyjne metody oparte na systemie nagród i kar (tzw. „kij i marchewka”). Motywacja 3.0 skupia się na wewnętrznych potrzebach ludzi i ich naturalnej chęci do nauki, tworzenia oraz osiągania celów.

Pracownicy chcą czuć, że mają wpływ na swoje działania, rozwijać swoje umiejętności oraz działać w zgodzie z wartościami, które są dla nich istotne. Właśnie te elementy tworzą długofalową i trwałą motywację.

Trzy filary motywacji 3.0:

1. Autonomia - pracownicy chcą mieć kontrolę nad tym, co robią, kiedy, jak i z kim. Swoboda w podejmowaniu decyzji zwiększa zaangażowanie i odpowiedzialność.

Przykłady zastosowań:

• Elastyczne godziny pracy.
• Możliwość pracy zdalnej.
• Możliwość wyboru zadań lub metod ich realizacji.
• Zaufanie do pracownika i delegowanie odpowiedzialności.

2. Mistrzostwo - pracownicy pragną rozwijać swoje umiejętności i stawać się lepsi w tym, co robią. Umożliwienie im nauki i doskonalenia zwiększa satysfakcję z pracy.

Przykłady zastosowań:

• Możliwość rozwoju zawodowego, poprzez szkolenia i warsztaty.
• Wyznaczanie ambitnych, ale osiągalnych celów, nowe obowiązki i ciekawe projekty.
• Zapewnienie regularnej informacji zwrotnej i wsparcia.

3. Cel (purpose) - pracownicy chcą czuć, że ich praca ma sens i przyczynia się do czegoś większego. Świadomość wpływu na rozwój firmy, społeczność czy świat zwiększa zaangażowanie.

Przykłady zastosowań:

• Komunikowanie misji i wartości firmy.
• Angażowanie pracowników w projekty społeczne.
• Podkreślanie znaczenia ich wkładu w sukces organizacji.

Motywacja 3.0 pozwala liderom budować zespoły bardziej zaangażowane, kreatywne i gotowe do podejmowania wyzwań. Wprowadzając jej założenia do codziennej praktyki, można stworzyć przyjazne miejsce pracy, które przyciąga talenty i utrzymuje wysoki poziom motywacji.

Motywowanie pracowników - dlaczego „kij i marchewka” nie działa?

Stosowanie modelu nagród i kar by motywować pracowników, sprawdzało się w zadaniach rutynowych i prostych, gdzie ważna była wydajność i powtarzalność.

W nowoczesnym środowisku pracy, gdzie kreatywność, innowacyjność i rozwiązywanie problemów są kluczowe, podejście to nie przynosi takich efektów. Nadmierne skupianie się na nagrodach zewnętrznych prowadzi do obniżenia motywacji wewnętrznej danego pracownika i zniechęca do działania.

Skoro podwyżka czy premia nie są najlepszym sposobem by zmotywować pracownika, czym ją zastąpić?

Znaczenie indywidualnych potrzeb w procesie motywowania pracowników

Zrozumienie indywidualnych potrzeb pracowników jest kluczowe w skutecznym motywowaniu. Teorie motywacji, opisane powyżej, dostarczają wielu cennych wskazówek. Dzięki nim możemy lepiej zidentyfikować, co motywuje poszczególne osoby w naszym zespole.

Pozafinansowe sposoby motywowania pracowników

Istnieje wiele pozafinansowych sposobów, by zmotywować pracownika (benefity pozapłacowe) Oto kilka przykładów: dodatkowy dzień wolny, działania integracyjne, przyjazne miejsce pracy (joga w biurze, masaż, "owocowe czwartki"), dostęp do nowoczesnych narzędzi.

Wiele firm oferuje swoim pracownikom karty sportowe (karty multisport), pakiety medyczne i wspiera rozwój osobisty poprzez szkolenia czy dofinansowanie studiów.

Jak nauczyć się skutecznie motywować pracowników?

Skuteczne motywowanie pracowników to proces, który wymaga zarówno wiedzy, jak i narzędzi. W 4GROW podczas szkoleń z zarządzania zespołem i motywowania uczestnicy poznają nie tylko teoretyczne podstawy, ale także praktyczne rozwiązania i techniki motywacyjne, takie jak Matryca Motywacji™ czy właśnie Motywacja 3.0. Dzięki tym narzędziom liderzy mogą budować zaangażowane zespoły, które osiągają ponadprzeciętne wyniki.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o skutecznym motywowaniu pracowników, zapraszamy na nasze szkolenie Motywowanie pracowników – zainwestuj w rozwój swojego zespołu i zobacz, jak zmiana podejścia do motywacji wpłynie na efektywność pracy!