Na czym polega zarządzanie stresem?

W dynamicznym świecie biznesu, zarządzanie stresem staje się kluczowe, wpływając na dobrostan psychiczny pracowników i ich produktywność. Borykając się z presją wyników i niepewnością ekonomiczną, każdy z nas potrzebuje skutecznych strategii zarządzania emocjami i stresem. Jakie to strategie? Zapoznaj się z artykułem, poznaj definicję stresu i skorzystaj z naszych podpowiedzi, jak wrażać zarządzanie stresem w firmie.

Spis treści:

1. Czym jest stres?

2. Obraz stresu zawodowego w Polsce

3. Program zarządzania stresem

Czym jest stres?

Hans Selye, który jest uważany za jednego z pionierów w badaniach nad stresem, zdefiniował stres jako "niespecyficzną odpowiedź organizmu na każde żądanie nałożone na niego". W swoich pracach podkreślił, że stres jest reakcją obronną organizmu, która uruchamia tzw. reakcję „walcz lub uciekaj” i wiąże się z wydzieleniem kortyzolu, znanego jako hormon stresu.

Inny znany badacz zjawiska stresu, Richard Lazarus zdefiniował go jako stan, który występuje wtedy, gdy jednostka postrzega, że wymagania otoczenia przewyższają jej zdolności przystosowawcze, co grozi jej dobremu samopoczuciu. W tym ujęciu, kluczowe jest postrzeganie i ocena sytuacji przez osobę, co oznacza, że stres jest częściowo subiektywnym doświadczeniem.

Długotrwały stres

Przewlekły stres może doprowadzić do szeregu poważnych zaburzeń zdrowia fizycznego i psychicznego, takich jak depresja, lęki, choroby sercowo-naczyniowe, zaburzenia snu, trudności z koncentracją, a także do osłabienia układu odpornościowego, co zwiększa podatność na infekcje i długoterminowe problemy zdrowotne.

Obraz stresu zawodowego w Polsce

Według raportu „Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia w pracy” opublikowanego przez Główny Inspektorat Pracy, stres zawodowy jest jednym z głównych zagrożeń w polskich miejscach pracy. Badanie to pokazało, że znaczący odsetek pracowników doświadcza symptomów stresu związanego z nadmiernymi obciążeniami psychicznymi (dostęp do informacji o raporcie znajdziesz tutaj).

Z kolei, statystyki na temat zdrowia psychicznego Polaków (Pokonaj Lęk)​ pokazują, że zaburzenia nerwicowe, w tym ataki paniki i fobie, są jednymi z najczęstszych problemów zdrowia psychicznego w Polsce. Znaczna część populacji doświadcza również zaburzeń nastroju, takich jak depresja.

Pracownicy często wskazują, że głównymi czynnikami wpływającymi na pogorszenie stanu psychicznego w miejscu pracy są: nadmierny stres (59%), presja czasowa (51%), oraz nadmiar obowiązków (48%). Dodatkowo, połowa z nich przyznaje, że często, bądź bardzo często, doświadcza przewlekłego stresu, co może mieć długofalowe konsekwencje dla ich zdrowia psychicznego (Pokonaj Lęk).​

Stale obecne przeciążenia, funkcjonowanie w ciągłym napięciu, w trybie walki ze stresem oraz brak skutecznych narzędzi i umiejętności regulacji emocji odbija się również na relacjach międzyludzkich.

Program zarządzania stresem

Zarządzanie stresem to umiejętność radzenia sobie z obciążeniem psychicznym w sposób, który minimalizuje jego negatywne skutki dla zdrowia i zwiększa efektywność. To nie tylko techniki relaksacyjne, ale różne strategie i działania, by rozpoznać przyczyny i opracować zbiór zasad, które w długoterminowej perspektywie przyniosą poprawę jakości życia i satysfakcji z pracy.

Wdrożenie programu zarządzania stresem w organizacji może znacząco poprawić jakość życia i zdrowie jednostek oraz ogólną efektywność działania firmy. Jak do tego sensownie podjeść?

Praktyczne kroki do zarządzania stresem w Twojej firmie

Identyfikacja problemu - poszukiwanie źródeł stresu

Zidentyfikuj główne źródła stresu w Twojej organizacji poprzez ankiety i wywiady z pracownikami. Stwórz listę czynników stresogennych. Strategie radzenia sobie ze stresem warto budować w oparciu o dane i fakty oraz zdiagnozowane przeciążenia konkretnych jednostek lub zespołów.

Szkolenia z zarządzania stresem i warsztaty relaksacyjne

Organizuj regularne szkolenia, które będą istotnym elementem programu zarządzania stresem.

Szkolenie z zarządzania stresem pomaga uczestnikom rozpoznć, co jest przyczyną stresu, jak organizm reaguje na stres (przyspieszone bicie serca, spłycony oddech, napięcie mięśniowe, itp.), poznają skuteczne metody radzenia sobie w obliczu stresu, w trudnych sytuacjach zawodowych i prywatnych i jak uniknąć negatywnych skutków. Uczą radzić sobie z "negatywnymi" emocjami, wykonują ćwiczenia i poznają techniki relaksacji, takie jak trening Jacobsona, techniki oddechowe, czy mindfulness.

Rozpoznawanie swoich emocji w sytuacjach trudnych, zmiana myślenia o tym, co nam się przydarza i poznanie technik radzenia sobie ze stresem, to działania mające na celu pomoc pracownikom w znalezieniu równowagi miedzy pracą a życiem prywatnym oraz w osiągnięciu wysokiego poziomu produktywności.

Sprawdź nasz program szkolenia z zarządzania stresem.

Ważną umiejętnością, którą warto również rozwijać, by dbać o swoje potrzeby jest asertywność i stawianie granic.

Zmiany organizacyjne a odporność psychiczna

Zapobieganie stresowi zawodowemu wymaga holistycznego podejścia, które wykracza poza umiejętności indywidualnych pracowników i obejmuje strategiczne decyzje zarządcze. Oprócz elastycznych godzin pracy i możliwości pracy zdalnej, organizacja może wdrożyć szereg dodatkowych inicjatyw wspierających dobrostan psychiczny pracowników:

• Wprowadzenie programów promujących aktywność fizyczną, takich jak zajęcia fitness czy yoga w biurze. Regularna aktywność fizyczna znacząco wpływa na nasz organizm poprzez obniżenie poziomu napięcia i poprawę nastroju.

• Tworzenie w miejscu pracy stref relaksu, gdzie pracownicy mogą odpocząć, zregenerować siły i obniżyć poziom stresu. Mogą to być na przykład ciche pokoje do medytacji lub miejsca, gdzie można chwilę odpocząć z dala od biurka.

• Promowanie kultury organizacyjnej, która szanuje granice między życiem zawodowym a prywatnym. Zapewnienie, że nadgodziny są wyjątkiem, a nie regułą, oraz zachęcanie do korzystania z urlopów i przerw w ciągu dnia pracy.

• Szkolenie liderów i menedżerów w zakresie technik wsparcia psychicznego, aby mogli oni nie tylko radzić sobie ze stresem, ale też lepiej rozumieć i reagować na potrzeby swoich zespołów.

Implementując te strategie zarządzania, organizacje nie tylko zwiększają produktywność i zaangażowanie w zespole, ale również przyczyniają się do tworzenia zdrowszego środowiska pracy, co ma pozytywny wpływ na ogólną kulturę firmy.

Rola menedżerów

Menedżerowie, którzy mają wysoki poziom inteligencji emocjonalnej mogą skuteczniej wspierać swoje zespoły, przyczyniając się do lepszego zarządzania w sytuacjach stresu i konfliktów. Dzięki umiejętnościom takim jak empatia, asertywność oraz umiejętność słuchania, są w stanie nie tylko zauważyć wczesne objawy stresu wśród pracowników, ale również w odpowiednim czasie zareagować na sytuacje stresowe i negatywne emocje, zapewniając wsparcie. To z kolei buduje zaufanie i otwartość w zespole, co jest kluczowe w trudnych momentach oraz sprzyja tworzeniu zdrowego, wspierającego środowiska pracy.

Do zadań menedżera należy również wspieranie pracowników w budowaniu równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Menedżerowie powinni zachęcać do korzystania z programów wsparcia dla pracowników, takich jak szkolenie, doradztwo psychologiczne czy grupy wsparcia, które mogą pomagać w odpowiedni sposób radzić sobie z wyzwaniami psychicznymi i emocjonalnymi. W efekcie takie działania nie tylko zwiększają świadomość i redukują stres w zespole, ale również przyczyniają się do budowania mocniejszych relacji oraz zdrowszych i bardziej zintegrowanych zespołów.

Jak zarządzać stresem? - podsumowanie

Zarządzanie stresem w organizacji nie jest jednorazowym projektem, ale ciągłym procesem, który wymaga zaangażowania zarówno liderów, jak i pracowników. Inwestycja w zdrowie psychiczne pracowników to nie tylko obowiązek etyczny, ale strategiczne działanie, które przynosi wymierne korzyści zarówno dla osób, jak i całych organizacji. Niech te strategie i dowody naukowe staną się przewodnikiem po świecie efektywniejszej pracy i lepszego samopoczucia.