Co blokuje asertywność? Kurs asertywności jako klucz do zrozumienia swoich barier

Asertywność to umiejętność wyrażania własnych potrzeb, uczuć i opinii w sposób szanujący zarówno siebie, jak i innych ludzi. Jednak wielu z nas napotyka na trudności w byciu asertywnym. Co blokuje nas przed pełnym rozwinięciem tej umiejętności? W artykule omówimy kilka najczęstszych barier i sposoby na ich przezwyciężenie.

Spis treści:

1. Przyczyny braku asertywności
2. Emocje jako bariery asertywności
3. Inne przyczyny braku asertywności
4. Rola samospełniających się przekonań
5. Brak asertywności - konsekwencje
6. Jak rozwijać asertywność i wzmacniać asertywne zachowanie w konkretnej sytuacji

Przyczyny braku asertywności

Brak asertywności może być spowodowany różnymi czynnikami. Pierwszym z nich jest brak zrozumienia, czym tak naprawdę jest asertywna postawa i asertywne zachowanie.

Wiele osób myli asertywność z agresją lub uległością. Niektórzy myślą, że bycie asertywnym oznacza bycie dominującym lub narzucanie swojego zdania. Inni z kolei uważają, że lepiej unikać konfrontacji i „iść z prądem”, byle tylko nie powodować napięć. Brak wiedzy na temat tego, czym naprawdę jest asertywność, stanowi poważną barierę w jej praktykowaniu.

Asertywność nie jest ani agresją, ani pasywnością – to sztuka komunikacji własnych uczuć, potrzeb i opinii w sposób otwarty i konstruktywny, co pozwala budować zdrowsze i bardziej zrównoważone relacje zarówno w pracy, jak i w życiu prywatnym.

Asertywność oznacza wyrażanie siebie w sposób stanowczy, ale jednocześnie z szacunkiem dla granic innych osób.

Zapisz się na kurs asertywności "Asertywność i obrona przed manipulacjami", by zrozumieć, czym jest asertywność i jak poradzić sobie z omawianymi barierami.

Emocje jako bariery asertywności

Brak asertywności związany jest również z pojawiającymi się w kontaktach międzyludzkich obawami i lękami. Często skupiamy się na cudzym zadowoleniu, a nie umiemy zadbać o własne potrzeby. Osoba asertywna ma gotowość zmierzyć się z trudnymi bądź nieprzyjemnymi emocjami, które mogą się wiązać z asertywnością: lękiem i poczuciem winy.

Lęk przed odrzuceniem i oceną

Jednym z głównych powodów, dla których trudno nam być asertywnymi, jest lęk przed reakcją innych. Osoby mające problem z asertywnością często obawiają się, że ich odmowa w określonej sytuacji lub wyrażenie odmiennego zdania spowoduje, że zostaną odrzuceni. Boją się wyrażania swoich uczuć w obawie, że inni ludzie źle ich ocenią.

Lęk przed odrzuceniem jest naturalną emocją, która wynika z potrzeby akceptacji przez innych. Ważne jest, abyśmy nauczyli się rozpoznawać i akceptować te emocje, zamiast je tłumić. Pamiętaj, nie ma "negatywnych emocji" - każda z emocji pełni ważną funkcje i stanowi dla nas cenną informację o naszych potrzebach.

Jak poradzić sobie z lękiem?

Zastanów się, co dokładnie wywołuje ten lęk, i z jakich przekonań wynika: z niskiej samooceny, z przekonania, że Twoje potrzeby są mniej ważne niż potrzeby innych, itp.

Ważne jest rozwijanie uważności, tak by być świadomym własnych myśli, doznań i móc podjąć najlepszą dla siebie decyzję w konkretnej sytuacji.

Poczucie winy

Kiedy mówimy "nie", często towarzyszy nam uczucie winy. Obawiamy się, że odmawiając, druga osoba poczuje się zraniona lub niedoceniona. To przekonanie może prowadzić do unikania konfrontacji, co w efekcie sprawia, że rezygnujemy z własnych potrzeb na rzecz innych.

Warto uczyć się odmawiać w sposób, który nie rani, ale jednocześnie pozwala zadbać o swoje granice. Zrozumienie, że troska o siebie nie jest egoizmem, a zdrowym podejściem do relacji, to kluczowy element nauki asertywności.

Poczucie winy jest naturalną emocją, gdy wynika z faktycznego błędu. Kluczowe jest zrozumienie, kiedy jest uzasadnione, a kiedy wynika z nadmiernej samokrytyki, oraz nauka, jak z łagodnością podchodzić do siebie i swoich działań.

Inne przyczyny braku asertywności

Przyczyny braku asertywności są związane również z tym, w jaki sposób sami siebie postrzegamy i na ile wierzymy w siebie. W toku wychowania i socjalizacji często przyswajamy przekonania, które mogą podważać naszą wiarę we własne możliwości, np. przeświadczenie, że wyrażanie swoich potrzeb jest egoistyczne. Te wczesne doświadczenia mogą kształtować nasze poczucie własnej wartości i wpływać na to, czy potrafimy stawiać granice i bronić swoich praw w relacji z innymi osobami.

Brak pewności siebie

Z problemem braku asertywności zmagają się przede wszystkim osoby o niskiej samoocenie, bez wiary w siebie. Takie osoby często uważają, że ich zdanie jest mniej wartościowe, a ich potrzeby są nieistotne. Skutkiem tego jest uleganie presji otoczenia i trudności w wyrażaniu swoich uczuć, mówieniu o swoich potrzebach i obronie swoich granic. Gdy jesteśmy zbyt ulegli, cała frustracja gromadzi się i narasta aż do momentu wybuchy, gdy często objawia się pod postacią agresywnego zachowania.

Warto podjąć wysiłek i zająć się budowaniem pewności siebie, by lepiej radzić sobie w kontaktach z innymi i wiedzieć jak konstruktywnie rozwiązywać konflikty. Należy pamiętać, że każdy ma prawo do wyrażania siebie, niezależnie od opinii innych oraz dbania o własne prawa i granice.

Bycie asertywnym a presja społeczna

Normy kulturowe i oczekiwania społeczne mogą wpływać na to, jak postrzegamy asertywność. W niektórych kręgach asertywne odmawianie czy wyrażanie swoich potrzeb może być postrzegane jako niegrzeczne lub egoistyczne.

Ludzie, jako istoty społeczne często odczuwają presję, by dostosować się do innych i unikać konfrontacji, nawet kosztem własnego komfortu. Stosowanie się do sztywnych zakazów i nakazów społecznych niesie szereg negatywnych konsekwencji nie tylko dla osoby nieasertywnej, ale i dla jej relacji z innymi ludźmi.

Rola samospełniających się przekonań

Samospełniające się przekonania odgrywają istotną rolę w rozwoju asertywności, ponieważ wpływają na sposób, w jaki postrzegamy siebie, swoje możliwości oraz relacje z innymi.

Jeśli dana osoba wierzy, że nie ma prawa wyrażać swoich potrzeb lub że jej opinie nie mają znaczenia, to te przekonania będą kształtować jej zachowanie – będzie unikać konfrontacji, ulegać presji i rezygnować z własnych granic. W rezultacie taka postawa umacnia w niej poczucie, że nie jest w stanie być asertywna.

Z kolei pozytywne przekonania, takie jak „mam prawo do własnego zdania” lub „moje potrzeby są ważne”, mogą sprzyjać podejmowaniu działań asertywnych. Kluczem do rozwoju jest zidentyfikowanie i zmiana negatywnych myśli na takie, które wspierają otwartą i szanującą komunikację.

Brak asertywności - konsekwencje

Brak asertywności może prowadzić do szeregu negatywnych konsekwencji, zarówno w sferze osobistej, jak i zawodowej. Osoby, które mają trudności z wyrażaniem swoich potrzeb i obroną granic, często doświadczają frustracji, poczucia niesprawiedliwości oraz obniżonej samooceny.

Długotrwałe tłumienie emocji i zgoda na działania, które są wbrew własnym przekonaniom, może prowadzić do narastającego stresu, wypalenia zawodowego, a nawet problemów zdrowotnych, takich jak bóle głowy czy problemy z układem trawiennym.

Ponadto, brak asertywności wpływa negatywnie na relacje interpersonalne – osoby uległe często stają się ofiarami manipulacji, czują się wykorzystywane, a inni mogą postrzegać ich jako osoby bez własnego zdania, co może prowadzić do braku szacunku i dalszego pogłębiania problemu.

Z kolei agresja, choć może wydawać się skutecznym sposobem na osiągnięcie celu, prowadzi do poważnych konsekwencji w relacjach z innymi ludźmi. Osoby zachowujące się agresywnie narażają się na utratę zaufania, szacunku oraz izolację społeczną.

Agresywne zachowania często budują napięcie, rodzą konflikty i wprowadzają atmosferę wrogości, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do osłabienia relacji, zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym.

Agresja może również negatywnie wpłynąć na poczucie własnej wartości i powodować poczucie winy, ponieważ takie zachowanie jest niezgodne z zasadami zdrowej, empatycznej komunikacji.

Jak rozwijać asertywność i wzmacniać asertywne zachowanie w konkretnej sytuacji

Rozwijanie postawy asertywnej to proces, który wymaga świadomego podejścia, regularnej praktyki i cierpliwości. Istnieje wiele metod, które można wykorzystać do poprawy swoich umiejętności: książki, szkolenia, ale też obserwacja znanych nam osób asertywnych.

Na początek warto wprowadzać drobne zmiany, np. ucząc się wyrażać swoje uczucia i potrzeby w codziennych sytuacjach. Systematyczny trening asertywności pomoże Ci w sposób praktyczny wykształcić nawyk stosowania zachowań asertywnych w momentach, gdy tego potrzebujemy.

Asertywność to umiejętność, którą można wypracować, a także sposób myślenia, który można zmienić. Warto zrozumieć, co blokuje naszą asertywność, aby móc świadomie pracować nad jej rozwijaniem.

Znajomość przyczyn braku asertywności pomaga zidentyfikować konkretne obszary do rozwoju, co pozwala "odblokować" zdolność do stanowczej, a jednocześnie uprzejmej komunikacji.