Marta była w firmie odpowiedzialna za obsługę Klienta indywidualnego, a ze względu na długi staż i dobrą orientację w firmie zdarzało się jej wspierać również dział handlowców. Nie należało to do jej obowiązków, często były to raczej „koleżeńskie przysługi”. Pod koniec kwartału wszyscy byli zawsze najbardziej zabiegani – każdy z działów przygotowywał raporty i podsumowywania realizowanych procesów. W tym czasie Marta musiała przygotować analizy i prognozy dla każdego z Klientów, pracy było aż nadto. Robiła sobie wyrzuty, że nie zajęła się tym wcześniej, ale zawsze coś było do zrobienia – jak nie u niej w dziale, to handlowy prosił o jakąś pomoc… Tym razem było podobnie, Grzesiek podszedł do niej zaraz po porannej kawie:

Marta, dobrze że Cię widzę. Słuchaj, mamy urwanie głowy – musimy przedstawić wyniki, a przy tym nie zaniedbać Klientów. Czy mogłabyś w wolnej chwili przygotować mi raport za dwóch Klientów – świetnie jesteś wprowadzona w sytuację i sprawnie Ci to wychodzi, a ja nigdy nie umiem się w tym połapać. Będę Ci ogromnie wdzięczny!

Normalnie, Marta bez problemu by się zgodziła, jednak od rana nie mogła uporać się ze swoimi sprawami, a przy tym przypomniała sobie, że po raz ostatni Grzesiek pojawił się również z jakąś prośbą, chyba miesiąc temu. Od tego czasu nie mieli praktycznie kontaktu – ta myśl wzbudziła w niej irytację.

Marta: Wiesz co Grzesiu, ja również mam mnóstwo roboty z Klientami indywidualnymi i nie wiem czy wyrobię się, żeby jeszcze pomóc Tobie. Muszę się zastanowić, daj mi godzinę, żebym zorientowała się w swoim planie działania (ODROCZENIE ASERTYWNE).

Grzesiek: Jasne, Martusia  - oczywiście, już Ci nie przeszkadzam, wpadnę za godzinkę. 
Grzegorza nie zmartwiła ta odpowiedź, przypuszczał, że jak zawsze do tej pory, Marta mu pomoże, a w ten sposób tylko się z nim droczy. 

Marta zaczęła się głowić, jak jeszcze zmieścić w swoim grafiku raporty dla Grześka: te raporty są dla niego ważne, na pewno będzie mi wdzięczny za ich wykonanie, z drugiej strony nie potrzebuję u niego długu wdzięczności, a mam swoje priorytety… kurcze, tym razem niech sam zrobi, co do niego należy!

Gdy po dłuższej chwili Grzesiek ponownie zjawił się przy jej biurku, była zdecydowana trwać w swoim postanowieniu.
G: I jak Martusiu, znajdziesz chwilę, żeby pomóc mi z tymi raportami?

M: Nie Grzegorz, nie zrobię za Ciebie tych raportów, bo mam inne priorytety do zrealizowania (ASERTYWNA ODMOWA).

G: No co Ty, gniewasz się na mnie, czy jak?

M: Nie. Nie zrobię za Ciebie raportów (ZDARTA PŁYTA)…

G: Chcesz żebym miał kłopoty? - Ostatnie zdanie Grzesiek wypowiedział tonem, w którym słychać było zdziwienie i złość zarazem. 

M: Podjęłam decyzję, że nie zrobię za Ciebie tych raportów, bo mam swoje priorytety (ZDARTA PŁYTA).

G: Nie wiem, co Cię dziś ugryzło… zobaczymy, jak Ty będziesz potrzebowała przysługi!

Marta nie przejęła się tekstem Grześka, jednak zrobiło jej się przez chwilę nieswojo. Jeśli wystarczyło raz z dobrego powodu odmówić jego prośbie, by tak zareagował, to chyba rzeczywiście nie była to bezinteresowna znajomość… bez żalu wróciła do realizacji własnych obowiązków, by wyrobić się przed deadline’m.

 

Jeśli większość Twojego kalendarza wypełniają priorytety innych, warto zastanowić się nad swoimi kryteriami doboru zadań. Może praca „na rachunek” innych przynosi Ci jakiegoś rodzaju korzyści (np. poczucie akceptacji i sympatii ze strony kolegów / wymówkę, dzięki której nie podejmujesz czekających Cię trudnych zadań / unikanie pewnych osób lub sytuacji), a może wynika z problemu z zachowaniami asertywnymi. 

Jak dbać o własne granice komfortu, uczymy podczas szkolenia: Asertywność i obrona przed manipulacjami. Teraz proponujemy Ci kilka prostych technik, za pomocą których możesz obronić się przed realizacją priorytetów innych:

  • ASERTYWNE ODROCZENIE – dzięki niemu zyskamy czas niezbędny do namysłu i podjęcia najlepszej decyzji; często nawet kilkusekundowe odroczenie pozwala zebrać myśli.
    Np.: „Potrzebuję się zastanowić…”, „Wrócę do Ciebie za kilka minut z odpowiedzią…”
  • ASERTYWNA ODMOWA – składa się z trzech elementów: słowa „Nie”, pełnego zaprzeczenia: „Nie zrobię…” oraz uzasadnienia: „…bo mam własne priorytety do zrealizowania”. Chociaż uzasadnienie pomaga rozmówcy łatwiej zaakceptować naszą odmowę, od Ciebie zależy, czy z niego skorzystasz. Uważaj, by nie wpaść  w pułapkę tłumaczeń („niestety nie mogę, ale to dlatego, że jestem zawalony…”) lub braku wpływu i kontroli („chciałbym, ale nie mogę…”, „nie dam rady…”, „nie powinienem…”). Tego rodzaju komunikaty mogą tylko zachęcać rozmówcę do dalszego nakłaniania („Co Ci stoi na przeszkodzie?”, „Na pewno się wyrobisz…”). Asertywna odmowa  jest komunikatem, w którym bierzemy pełną odpowiedzialność za swoją decyzję, np. używając wyrażeń podkreślających naszą sprawczość: „podjąłem taką decyzję…”, „nie zrobię”, „nie chcę”. Zauważ, że z tak wyrażoną odmową trudno jest polemizować.
  • ZDARTA PŁYTA – technika ta polega na ciągłym powtarzaniu odmowy, w takim samym brzmieniu. To ważne, by mimo różnie sformułowanym prośbom, które wyrażają tę samą intencję rozmówcy („pomóż mi z tym raportem” / „gniewasz się na mnie?” / „chcesz, żebym miał kłopoty?”),trzymać się tej samej formy odmowy („nie zrobię za Ciebie tego raportu”). Dzięki temu rozmówca nie otrzyma dodatkowego punktu zaczepienia, przez co trudniej będzie mu drążyć prośbę i szybciej zaakceptuje naszą odmowę.

Asertywność to jedno z narzędzi, które pomoże Ci zredukować ilość stresujących sytuacji, wypróbuj!